Wyrok TSUE z dnia 13 lutego 2025 r. a sankcja kredytu darmowego

W dniu 13 lutego 2025 roku TSUE rozpatrzył wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 25 lipca 2023 r. w sprawie Lexitor sp. z o.o. przeciwko Alior Bank S.A. (Sprawa C-472/23).

Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie rozpoznając sprawę o zapłatę przeciwko bankowi w związku ze skorzystaniem z sankcji kredytu darmowego, przewidzianej art. 45 Ustawy o kredycie konsumenckim (sankcja kredytu darmowego) powziął wątpliwości w zakresie wykładni przepisów prawa. Pytania prejudycjalne dotyczyły sporu, w którym stroną była spółka Lexitor, polska firma zajmująca się windykacją wierzytelności, na którą konsument scedował swoje prawa wynikające z umowy kredytu. Spółka twierdziła, że bank nie wykonał ciążącego na nim obowiązku informacyjnego wobec konsumenta przy zawieraniu umowy. Wytoczyła powództwo przed polskim sądem, domagając się od banku zapłaty kwoty pieniężnej odpowiadającej odsetkom i opłatom zapłaconym przez tego konsumenta.

Pytania prejudycjalne skierowane do TSUE:

Zawyżenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania: Czy w przypadku uznania części postanowień umowy kredytu konsumenckiego za nieuczciwe, a tym samym skutkującego zawyżeniem RRSO w stosunku do rzeczywistej wartości, kredytodawca narusza obowiązek informacyjny wynikający z tego przepisu?
Informacje o podwyżkach opłat: Czy wskazanie w umowie jedynie ogólnych przesłanek umożliwiających zmianę opłat (np. zmiana cen usług wykorzystywanych przez bank) spełnia wymogi informacyjne tego przepisu, mimo że konsument nie ma możliwości weryfikacji ich wystąpienia i wpływu na podwyżkę opłat?
Proporcjonalność sankcji za naruszenia: Czy przepisy krajowe, które przewidują tylko jedną, dotkliwą sankcję za każde naruszenie obowiązków informacyjnych (uznanie kredytu za darmowy i nieoprocentowany), są zgodne z Dyrektywą? Czy sankcja ta powinna być stosowana niezależnie od tego, jak poważne było naruszenie i czy miało wpływ na decyzję konsumenta?.

Co orzekł TSUE?

TSUE stwierdził, że jeśli bank nie dopełni obowiązku informacyjnego wobec konsumenta, może stracić prawo do naliczania odsetek. Dodatkowo wskazano, że:

w umowie kredytowej należy jasno i dokładnie podać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO), obliczoną na dzień podpisania umowy. Przyjmuje się przy tym, że kredyt będzie spłacany zgodnie z ustalonym harmonogramem. Jeśli jednak później okaże się, że niektóre warunki umowy są nieuczciwe i przez to podana RRSO była zawyżona, samo to nie oznacza, że bank naruszył obowiązek informacyjny.
umowa powinna w jasny sposób wyjaśniać, w jaki sposób mogą zmieniać się opłaty związane z kredytem. Jeśli jednak opiera się na skomplikowanych wskaźnikach, których przeciętny konsument nie jest w stanie samodzielnie sprawdzić, może to być niezgodne z zasadami przejrzystości. Problem pojawia się wtedy, gdy kredytobiorca nie może ocenić, czy zmiany są uzasadnione ani jak wpłyną na wysokość jego rat, co utrudnia mu zrozumienie kosztów kredytu. To, czy w danej sprawie doszło do takiej sytuacji, powinien ocenić sąd krajowy.
jeśli bank nie przekazał konsumentowi wystarczających informacji, przez co nie mógł on właściwie ocenić swoich zobowiązań, bank może stracić prawo do naliczania odsetek i dodatkowych opłat. Trybunał uznał taką karę za odpowiednią, ale to sąd krajowy musi za każdym razem ocenić, czy jest ona uzasadniona, biorąc pod uwagę skalę naruszenia i jego skutki dla kredytobiorcy.

Skutki wyroku TSUE w odniesieniu do postępowań dotyczących sankcji kredytu darmowego

Powstaje zatem pytanie, jaki wpływ będzie miał ten wyrok na sprawy dotyczące sankcji kredytu darmowego. Na pewno jest to ważny krok w kierunku zwiększania poziomu ochrony konsumentów na rynku finansowym i może mieć duży wpływ na sposób orzekania o sankcji kredytu darmowego przez sądy krajowe. Zasadniczo treść wyroku nie jest zaskoczeniem, jest spójna z dotychczasowym orzecznictwem TSUE zarówno na tle dyrektywy o kredycie konsumenckim, jak i innych regulacji chroniących konsumenta.

TSUE orzekł, że przepisy unijne nie ograniczają stosowania kredytu darmowego w pełnym zakresie. Oznacza to, że konsument, którego prawa zostały naruszone, może domagać się pełnego zwrotu kosztów kredytu. TSUE wskazał, że jeżeli przepisy krajowe przewidują sankcję w postaci darmowego kredytu z uwagi na naruszenie obowiązku informacyjnego oraz naruszenie norm wynikających z ustawy o kredycie konsumenckim, to sankcja ta powinna być przez sąd krajowy stosowana. Podobne stanowisko TSUE przedstawił w wyroku C-677/23, gdzie bank nieprawidłowo przedstawił założenia do obliczenia RRSO. W takiej sytuacji w ocenie TSUE, sankcja pozbawiająca bank prawa do odsetek i prowizji jest sankcją proporcjonalną w rozumieniu dyrektywy o kredycie konsumenckim

Oznacza to, że są zgodne z prawem unijnym regulacje, które przewidują sankcję kredytu darmowego niezależnie od stopnia naruszenia obowiązku informacyjnego przez kredytodawcę, jak i jego wpływu na ewentualną decyzję konsumenta co do zawarcia umowy kredytu. Tym samym, dotychczasowa argumentacja banków wykorzystywana w procesach, że SKD może być stosowane wyłącznie w sytuacji, w której naruszenie obowiązku informacyjnego w sposób istotny wpłynęło na decyzję konsumenta o zawarciu umowy – powinna być aktualnie uznana za bezzasadną.

Na koniec przypomnijmy, że sankcja kredytu darmowego jest karą która dotyczy kredytodawców za zawarcie w umowie nieuczciwych zapisów. W przypadku jej zastosowania przez sąd kredytobiorca zostaje zobowiązany do spłaty na rzecz banku jedynie uzyskanego kapitału – bez prowizji, odsetek i innych dodatkowych kosztów.

Jeśli chcesz sprawdzić czy Twoja umowa o kredyt konsumencki zawiera nieprawidłowe postanowienia, skontaktuj się z nami. Sprawdzimy, czy możesz odzyskać swoje pieniądze dzięki sankcji kredytu darmowego.

Wyrok TSUE z dnia 13 lutego 2025 r. a sankcja kredytu darmowego

Adres

Kontakt

Menu

Obserwuj nas